Kota Kinabalu, 10 November 2025 – Parti UPKO secara rasmi mengumumkan pengunduran diri daripada gabungan Pakatan Harapan (PH) dengan segera, selepas Mesyuarat Khas Majlis Tertinggi parti itu mengambil keputusan tegas untuk memprioritaskan agenda “Sabah First” berdasarkan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63).
Pengumuman ini dibuat berikutan sokongan penuh terhadap keputusan Presiden UPKO, Datuk Ewon Benedick, yang meletakkan jawatan sebagai Menteri Pembangunan Usahawan dan Koperasi di peringkat kerajaan persekutuan. Ewon tidak bersetuju dengan pendirian Jabatan Peguam Negara (AGC) sepanjang prosiding Semakan Kehakiman yang difailkan oleh Sabah Law Society berkaitan tuntutan hak hasil 40 peratus Sabah.
Menurut Setiausaha Agung UPKO, Datuk Nelson W. Angang, mesyuarat khas yang diadakan sebentar tadi membincangkan secara mendalam halatuju perjuangan parti, dengan penekanan kepada jurang interpretasi dan pendirian antara UPKO dengan parti komponen PH di peringkat nasional. “Sepanjang empat tahun bersama PH, kami telah menjadikan agenda Sabah First sebagai asas dalam perundingan manifesto pilihan raya PH dan perbincangan pentadbiran Kerajaan Perpaduan yang diketuai oleh Pengerusi PH,” katanya dalam kenyataan bertarikh hari ini.
Namun, Angang menambah, terdapat ketidakselarasan yang ketara, termasuk kegagalan melaksanakan hak hasil 40 peratus Sabah, tuntutan satu pertiga kerusi Parlimen untuk Sabah dan Sarawak, serta autonomi pentadbiran PH Sabah. Beliau juga menyinggung isu kepengerusian PH Sabah yang sepatutnya dipegang UPKO melalui Mesyuarat Agung PH Sabah, tetapi tidak diselesaikan oleh Majlis Presiden PH akibat bantahan daripada PKR Sabah.
“Walaupun keputusan pemilihan dikendalikan oleh pentadbir Ibu Pejabat PH, kami menerima kecaman terbuka. Akhirnya, Presiden UPKO hanya dilantik sebagai ‘koordinator’, tetapi keputusan persiapan pilihan raya diputuskan oleh PKR tanpa autonomi sebenar bagi PH Sabah – bercanggah dengan pengumuman rasmi,” tegas Angang.
UPKO menegaskan pendirian bahawa hak 40 peratus Sabah adalah berasingan daripada tanggungjawab Kerajaan Persekutuan di bawah Senarai Persekutuan, dan parti ini hanya percaya parti-parti tempatan Sabah yang benar-benar memahami “denyut nadi, jiwa, wawasan dan impian masa depan Sabah” berdasarkan MA63 dan Perlembagaan Persekutuan.
Ke hadapan, UPKO menyatakan kesediaan untuk bekerjasama dengan parti-parti tempatan Sabah lain yang komited memperjuangkan agenda Sabah First, bagi memastikan pelaksanaan MA63 seperti hak 40 peratus dapat dicapai dengan lebih berkesan. “Hubungan baik antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Sabah mesti dijayakan, tetapi berasaskan semangat, tujuan, intipati dan pelaksanaan Perjanjian Malaysia 1963,” tambah Angang.
Keputusan ini juga selaras dengan seruan rakyat Sabah untuk penyatuan parti-parti tempatan menjelang pilihan raya akan datang. Kedua-dua Ahli Parlimen UPKO – Datuk Ewon Benedick (Tuaran) dan Datuk Seri Panglima Wilfred Madius Tangau (Sepanggar) – berjanji untuk terus menjunjung arahan Yang di-Pertuan Agong bagi mengekalkan kestabilan Kerajaan Persekutuan sehingga tamat penggal semasa.
Kenyataan rasmi ini akan dimaklumkan kepada Pengerusi PH, Datuk Seri Anwar Ibrahim, serta parti-parti komponen lain. Langkah ini dijangka memberi impak kepada dinamik politik Sabah, terutamanya dalam usaha memulihkan hak-hak negeri di bawah MA63 yang masih menjadi isu panas sejak penubuhan Malaysia. UPKO, yang ditubuhkan pada 1961, merupakan salah satu parti tertua di Sabah dan sering menjadi nadi suara masyarakat Kadazan-Dusun.
